OYUN TERAPİSİ NASIL İŞE YARAR? Aşağıdan Yukarıya Yaklaşım (Bottom-up Approach)

#oyunterapisi #cocukterapisi #izmirpsikolog

Ebeveynler çocuklarını terapiye getirdiğinde "oyun terapisi çocuğuma nasıl yardımcı olacak?" diye düşünürler. Oyun terapisi, çocukların sorunun köküne inmesine yardımcı olur.

Terapi yöntemleri genellikle aşağıdan yukarıya ve yukarıdan aşağıya yaklaşımlarına kuramsal olarak dayandırılabilir. Yukarıdan aşağıya terapi yaklaşımlarında, terapi beynin daha çok ön kısmına (frontal lob)- mantık, düşünme ve akıl yürütmeden sorumlu kısımlara - odaklanır. Aşağıdan yukarıya yaklaşımlarda, terapi beynin alt kısımlarıyla (limbik sistem) - hafıza, refleksler ve vücudun iç alarm sistemiyle sorumlu kısımlarla - ilgilenir. Bu kısımlar aynı zamanda travmatik ve zorlu anıların ve onların getirdiği hislerin depolandığı yerdir. Çoğu zaman travmatik bir anıyı bilişsel düzeyde hatırlamayız; fakat limbik sistemin mekanizmasından dolayı hislerin bizimle kalması bu beynin bu bölümleriyle ilişkilidir.

Oyun terapisi, çocukların bu zorlu duyguları ifade etmelerine ve yönetmelerine yardımcı olmak için öncelikle alt beyin merkezlerine ulaşır. Oyun yoluyla, çocuklar korku, üzüntü veya öfke gibi duyguları serbest bırakabilir ve daha sağlıklı başa çıkma mekanizmaları geliştirebilirler. Oyun terapisi, çocukların yalnızca duygularını yönetmelerine yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda sosyal becerilerini, problem çözme yeteneklerini ve öz saygılarını da geliştirebilir. Travma, kayıp, boşanma veya istismar gibi zorlu yaşam olaylarıyla başa çıkmakta zorlanan çocuklar için özellikle faydalıdır.

Yukarıdan aşağıya terapi yaklaşımları, bireylerin sorunlu düşüncelerini ve davranışlarını değiştirmelerine yardımcı olmayı amaçlar. Bu yaklaşım, bireylerin düşüncelerini ve davranışlarını daha gerçekçi ve işlevsel hale getirmelerine yardımcı olmak için bilişsel yeniden yapılandırma, davranışçı terapi ve diğer teknikleri kullanır. Aşağıdan yukarıya terapi yaklaşımları, bireyin duygularını ifade etmelerine, yönetmelerine ve bedensel duyumları fark etmelerine yardımcı olmayı amaçlar. Örneğin çocuklar için oyun, sanat ve diğer yaratıcı aktiviteler aracılığıyla duygularını ifade etmelerine olanak tanır.

Sorun davranış gibi görülen semptomlar, genellikle çocuğun güvende hissetmemesinden kaynaklanır.

Bu güvensizlik duyguları, beyinin alt kısmı olarak bilinen limbik sistem ve bedende depolanır. Bu alanlar, temel yaşamsal işlevler ve duygusal tepkilerden sorumludur.  Bir çocuk travma veya önemli stres yaşarsa, bu alanların işlevlerinde düzensizleşme görülebilir; duygularını ve tepkilerini yönetmede zorluklara yol açabilir.

Oyun terapisi, çocukların oyun yoluyla duygularını ve bedelsek duyumlarını keşfedebilecekleri güvenli ve destekleyici bir ortam sağlayarak bu daha derin alanlara ulaşmayı amaçlar. Oyun yoluyla, çocuklar yavaş yavaş bedenleri ve sinir sistemleriyle yeniden bağlantı kurabilirler, duygularını sağlıklı bir şekilde tanımlamayı ve ifade etmeyi öğrenebilirler ve zorlayıcı durumlar için etkili baş etme mekanizmaları geliştirebilirler.

Bu nedenle, çocuğa korkmamasını söylemek yerine (bu beynin üst kısmındaki düşüncelere odaklanmak anlamına gelir), oyun terapisinde öncelikle duygulara ve vücut duyumlarına odaklanılır. Vücudu rahatlatmak ve beynin iç alarm sistemine tehlikenin geçtiğini bildirmek için önce beynin alt kısmına ulaşmak gerekir.

Çocuklar, deneyimlerini 'konuşmak yerine' oynamak konusunda daha donanımlı olduklarından, oyun terapisi gibi aşağıdan yukarıya işleme modelli yaklaşımlar onlar için daha etkilidir.

Oyun terapisti, vücut duyumları ve duygular konusundaki öz farkındalığı artırarak, çocuğa hem duygularını hem de düşüncelerini keşfetmede yardımcı olabilir. Bu, çocuğun içgörü ile duygularını deneyimlemesine ve bütünleştirmesine olanak tanır. Ayrıca, hem bedende hem de zihinde güvenlik hissi yaşamasına yardımcı olur. İşte burada iyileşme başlar.

Psikolog ve Aile Danışmanı

Yağmur MUMCU